zaterdag 6 december 2008

Van Gorinchem naar Vlissingen


De oudste De Roos voorouders die we tot nu toe hebben kunnen vinden zijn Jacob de Roos en zijn vrouw Geertruy. Waar ze geboren zijn weten we niet. Haar achternaam kennen we niet, maar die zal wellicht Van Sonneberg zijn geweest. Immers, getuige bij de geboorte van de kinderen is Sara van Sonneberg. Vier kinderen krijgt het stel: Christoffel de Roos, geboren op 28-02-1714 in Gorinchem. Christoffel trouwde, 48 jaar oud, 17 april 1762 in Vlissingen met Jannetje Buijs. Verder hebben we niet veel kunnen ontdekken over deze zijtak.
Jacobus de Roos, geboren op 11-10-1716 in Gorinchem. Wat er met hem gebeurd is? Geen idee. Sara de Roos, geboren op 18-12-1718 in Gorinchem. Sara, kennelijk naar Oma genoemd,vertrekt met attestatie op vier november 1741 naar Middelburg. Zij woont op het Dok, maar we weten niet of de rest van de familie daar ook woonde. Ze is dan inmiddels al bijna 23 jaar oud en zal dus een beroep hebben uitgeoefend. Van Sara hebben we in Middelburg geen informatie weten te vinden.
Als vierde en laatste (levendgeboren) kind volgt dan Mattheus de Roos, geboren op 11-08-1723 in Gorinchem. Dit is onze voorvader. En ook bij de aangifte van zijn geboorte trad Sara van Sonneberg als getuige op.
Jacobus en Geertruy vertrekken met attestatie naar Vlissingen in april 1752 met de resterende kinderen.

Mattheus trouwde, 24 jaar oud, 14 oktober 1747 in Vlissingen met Jenneke de Kemp, 19 jaar oud. Zij is een dochter van Pelgrum de Kemp en Niesken Janse van Eldik. Zij is gedoopt op 09-05-1728 in Dodewaard. Het familiearchiefje meldt weliswaar dat Jenneke 25 november 1733 in Vlissingen zou zijn geboren, maar dat strookt niet met de vermelding Van Gorkum in het kerkregister in Vlissingen.
Zij arriveert de 27ste maart 1744 in Gorinchem en woont dan op de Kalkhaven. Wat voor werk ze daar verrichtte? In ieder geval bevalt het niet erg, want ruim twee jaar later emigreert ze naar Vlissingen, waar ze op de Groote Markt gaat wonen.
De vier levend geboren kinderen van Mattheus en Jenneke worden allen in Vlissingen geboren. Logischer wijze zou er na het huwelijk in 1747 al eerder een kind geboren kunnen zijn dan in 1753, en tussen nummer 1 en 2 zit ook een tamelijk groot verschil voor die tijd. Evenals tussen nummer 3 en 4.
1 Jacobus de Roos,24-01-1753
2 Anthonie de Roos,18-04-1756
3 Geertruijt de Roos,10-09-1758 en
4 Mattheus de Roos,17-11-1762
Daarover later meer.
Nieuwsgierig geworden naar onze oergrootmoeder Geertruy ben ik op zoek gegaan naar de achternaam Van Sonneberg. Een toponiem dus. Sonneberg is en stadje in een gelijknamige Landkreis in het Duitse Thueringen. Maar er zijn veel variaties op de wijze waarop de naam geschreven wordt – al is die bij Sara heel consistent bij alle kleinkinderen – Sonnenberg en Zonnenberg wordt bij anderen vrolijk door elkaar gebruikt. Een Sonnenberg is onder meer te vinden in het Oostenrijke Burgenland; er is een Sonnenberg in Brandenburg, een Sonnenberg in de Duitse deelstaat Rijnland-Palts om maar wat te noemen. En zo zullen er nog wel wat geografische herkomstmogelijkheden te vinden zijn. Volgens het Meertens Instituut zijn de meeste Sonnenbergs/Zonnenberg in 1947 in ons land te vinden in Gelderland en Overijssel met ook nog een kluitje in Noord en Zuid Holland, terwijl de variant Zonnenberg ook vrij vaak voorkomt in Noord Brabant. Maar we praten over tientallen, niet over honderdtallen. Je komt de nodige Joodse families tegen in Duitsland. En op de lijst met slachtoffers van de Holocaust staan ze ook.

De naam Christoffel komt verder niet meer in de familie voor. Christoffel is de patroon van de reizigers, timmerlieden, schilders, pelgrims, fruithandelaren, boekbinders, schatgravers, hoedenmakers, tuinmannen, onverwachte dood en kinderen. Misschien zegt dit iets over het beroep dat Jacobus in Gorinchem uitoefende? Daar werden toen veel boeken gedrukt, er lag een garnizoen, en de schutterij heette Sint Joris en Sint Christoffel.
Het is zoals altijd: hoe verder je terug gaat in de geschiedenis, hoe meer vragen en onzekerheden opdoemen. Eigenlijk best spannend.

Geen opmerkingen: